Những món ăn ngon đặc sản ở Bến Tre

  ↵

Nghe danh Bến Tre là xứ dừa đã lâu mà chưa có dịp khám phá hết những điều độc đáo làm nên từ cây dừa. Lần này, Viet Fun Travel quyết định “chu du một chuyến miền Tây” về với xứ dừa Bến Tre, lân la vào các nhà bếp, vào hỏi thăm các bà nội trợ dày dạn kinh nghiệm ở đây và học hỏi, tìm hiểu thêm về những món ăn ngon trong làng ẩm thực. Mời Quý khách cùng “theo chân” Viet Fun Travel điểm sơ qua 1 vài món trong rất nhiều những món ăn ngon đặc sản ở Bến Tre. Khi có được danh sách này, Quý khách sẽ dễ dàng tìm thưởng thức nếu có dịp về miền Tây hay đi Tour du lịch Miền Tây 1 ngày đến Bến Tre.

Bến Tre là xứ sở của dừa, những rừng dừa bạt ngàn và đời sống con người cũng gắn bó rất nhiều với cây dừa. Vì thế, không lạ gì ẩm thực Bến Tre có nhiều món ăn ngon có liên quan đến dừa từ nước dừa, cơm dừa, củ hũ dừa, nước cốt dừa; thậm chí cả những sinh vật sống “ký sinh” vào cây dừa như đuông dừa hay chuột dừa. Những món ăn sau đây mà Viet Fun Travel giới thiệu, 1 phần các món ăn sẽ liên quan đến cây dừa và một phần còn lại là do ảnh hưởng của nền văn minh sông nước miền Tây.

1. Củ hũ dừa
Củ hũ dừa được xem là “trái tim” của dừa. Củ hũ dừa là phần non nhất trên đọt cây dừa. Nó ngọt, mát dịu, là loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, rất tốt cho sức khỏe. Từ rất xa xưa, người Nam Bộ đã biết tận dụng củ hũ dừa để đưa vào chế biến các món ăn trong bữa cơm hằng ngày. Họ đã lột vỏ ngoài để lấy phần ngon lành nhất này để chế biến nhiều món ăn ngon hấp dẫn như củ hũ dừa xào lòng gà, củ hũ dừa chiên bánh xèo, củ hũ dừa xào tôm, củ hũ dừa bóp xổi, củ hũ dừa nấu tôm thịt, gỏi củ hũ dừa, canh củ hũ dừa nấu thịt viên, củ hũ dừa làm chua, hoặc có khi chỉ cần rửa sạch, thái mỏng rồi ăn sống.

Bỏ 1 miếng củ hũ dừa vào miệng nhai sẽ cảm nhận được vị ngọt ngọt, giòn giòn khi nhai. Củ hũ dừa nhờ có tính chất ẩm (có nước) nên dễ thấm gia vị làm tăng thêm độ đậm đà cho món ăn. Vì thế, món ăn này rất được nhiều người ưa chuộng, kể cả người lớn và trẻ nhỏ. Chỉ có đến Bến Tre Quý khách mới thỏa cơn thèm với món củ hũ dừa truyền thống này. Một vài món ăn ngon được kết hợp với củ hũ dừa như:

• Bánh xèo củ hủ dừa

Củ hũ dừa còn được chế biến thành những món hấp dẫn khác thông qua cách xào, nấu, kho, hầm hoặc làm nhân cho món bánh xèo. Bánh xèo là món ăn ngon dân dã của người dân Nam Bộ. Hầu như địa phương nào có món bánh xèo cũng có những “bí quyết” riêng để có được món bánh xèo ngon. Riêng với Bến Tre, ngoài tôm, thịt, giá, hến, nấm, trứng… là những nguyên liệu dùng để làm nhân bánh thì củ hũ dừa cũng là một thành phần làm nên chiếc bánh xèo ngon. Củ hũ dừa được xắc thành sợi thay giá, dùng làm nhân hoặc bỏ lên trên mặt bánh xèo lúc gần chín ăn rất ngon. Bánh xèo béo hòa với vị ngọt tự nhiên của củ hũ dừa. Hiện củ hũ dừa được xem là “món ăn xa xỉ” vì rất khó kiếm, vì thế cũng rất ít người chiên bánh xèo với củ hũ dừa.

• Gỏi củ hũ dừa

Nếu Quý khách đã từng quen miệng với các món gỏi ngó sen hay bồn bồn thì chắc chắn sẽ cảm thấy “lạ miệng” với món gỏi củ hũ dừa. Món gỏi này, với bàn tay khéo léo của các bà nội trợ, nó vừa giòn, vừa ngọt, quyến rũ khó tả. Gỏi củ hũ dừa thường trộn với tôm, thịt và ăn kèm bánh phồng tôm. Cách làm đòi hỏi rất công phu và tỉ mỉ. Củ hũ dừa xắt nhỏ vừa ăn, rồi rửa sạch, ngâm nước đá để tăng độ giòn. Sau đó trộn củ hũ dừa đã xắt sợi chung với tỏi, ớt, chanh, đường, nước mắm và cho tôm sú luộc, thịt nạc khìa xắt mỏng vào trộn chung. Có thể trang trí thêm rau răm, ớt đỏ thái chỉ, hành tây… để món ăn thêm vị đậm đà. Gỏi củ hũ dừa thường là món ăn thứ 2 sau chén súp mở màn trong các bữa tiệc ở các nhà hàng sang trọng.

2. Đuông dừa
Dừa càng già thì củ hũ dừa càng ngọt. Chính phần củ hũ dừa béo, ngọt là nguồn thức ăn bổ dưỡng giúp cho những con đuông dừa phát triển. Do đó đuông dừa mà đem lăn bột chiên hoặc hấp xôi ăn thì không còn chỗ nào chê được. “Anh về miền đất xứ dừa/ Nhớ đi thưởng thức đừng chừa món đuông”. Đuông dừa - một trong những đặc sản Bến Tre - là tên gọi một loại sâu dừa. Món này đặc biệt không dành cho những ai “yếu tim” vì chỉ nhìn mấy con đuông dừa béo ục, mũm mĩm cũng có người … té xỉu rồi.

Từ những con đuông dừa, người ta đã chế biến ra rất nhiều món ăn ngon như đuông lăn chiên bột, đuông nướng, thậm chí là ăn sống. Món đuông dừa chiên bột ăn giòn và rất béo. Để giảm độ béo có người ăn kèm với rau sống. Nhiều người sành ăn ở Việt Nam cũng phải công nhận đuông dừa là món ngon được liệt vào “siêu hạng”, vượt hẳn các thức ăn khác. Vì vậy, đuông dừa khi ăn ít khi kèm với rau củ mà chỉ cần ăn độc vị một món đuông dừa, thế là đã đủ. Và ngày nay, món ăn dân dã này đã có mặt ở những nhà hàng sang trọng, là món ăn khoái khẩu cho những thực khách muốn khám phá ẩm thực miền Tây nói chung hay ẩm thực Bến Tre nói riêng.

3. Chuột dừa Bến Tre
Một điều khá ngộ nghĩnh là ngày nay, Bến Tre còn được biết đến với một món đặc sản chế biến từ loài làm hại cây dừa, đó là món chuột dừa. Chuột dừa có hình dạng giống như chuột đồng, nhưng có bộ răng sắc nhọn hơn, chuyên phá hoại cây dừa. Chúng ăn, hút chất ngọt từ tất cả các trái dừa tươi, khô. Vì thế thịt chuột dừa cũng thơm ngon và béo bùi. Chuột dừa sống trên cây, khá tinh khôn nên cần đến những người săn chuột chuyên nghiệp mới có thể bắt được.

Chuột dừa được chế biến thành nhiều món như nướng, hấp, nấu cà ri… Nhưng theo những người sành ăn thì ngon nhất vẫn là thịt chuột dừa hấp trong nồi cơm. Chuột được làm sạch, khi nấu cơm, lót một miếng lá chuối lên nồi cơm, rồi để chuột lên trên. Khi cơm chín cũng là lúc chuột chín. Thịt chuột dừa trắng phau và có một mùi thơm đặc biệt. Lấy chuột ra xé chấm với muối tiêu ớt và rau răm thì không thể chê được. Món này cũng giống như món đuông dừa, “chống chỉ định” cho những ai “yếu đuối”, “yếu tim” hay những cô nàng sợ chuột.

4. Bánh canh hến nước cốt dừa Bến Tre
Miền Tây có những hơn 10 loại bánh canh mà mỗi loại đều có một hương vị riêng. Vùng đất Bến Tre, xứ sở của dừa đã hình thành nên món bánh canh rất đặc biệt: bánh canh hến nước cốt dừa. Có thể nói món ăn "ngọt mặn" độc đáo mà chỉ có thể ở xứ dừa Bến Tre người ta mới nghĩ ra. Để làm món bánh canh hến nước cốt dừa người nấu phải biết cách chọn nguyên liệu và nêm nếm gia vị để khi thưởng thức món ăn mới ngon đậm đà.

Hến ngon nhất là loại hến được cào từ dòng sông Cổ Chiên, thịt dầy, chắc, ngọt. Ngâm hến với nước gạo cho hết sạch cát, chà rửa thật kĩ rồi mới đem đi luộc. Trong khi luộc người nấu phải dùng đũa đảo mạnh để ruột hến bong ra ngoài. Vớt ruột hến ra để riêng, nước luộc lắng cho trong. Riêng bột làm bánh canh phải làm từ bột gạo và bột năng. Lấy một lượng bột vừa đủ, nhồi với nước nóng cho thật dẻo mịn, sau đó cán mỏng thành sợi.

Dừa chọn trái cơm (lõi) già và dày, chặt để riêng nước còn cơm xay nhỏ lọc bỏ bớt nước đầu, chỉ lấy nước dão, cho vào nồi cùng với nước hến luộc. Hỗn hợp gồm nước dừa, nước hến và một ít thịt hến nấu sôi. Phần thịt hến còn lại, phi thơm hành tỏi rồi xào săn, nêm chút gia vị cho vừa miệng ăn. Khi nồi nước hến và nước dão dừa đã sôi, thả bánh canh vào, nấu sôi, vớt bọt liên tục. Khi bánh canh chín sợi bánh sẽ tự nổi lên.

Khi chuẩn bị tắt bếp thì múc một ít nước cốt dừa cho vào nồi, sau đó rưới hành lá, tiêu và nêm gia vị cho vừa ăn. Không cần thêm bột ngọt, vì thịt hến, nước dừa đã tạo đủ độ ngọt. Múc bánh canh vào tô, sợi bánh trắng đục quyện với nước dừa nhìn rất hấp dẫn. Khi thưởng thức, vị dai của bánh, ngọt của thịt hến thấm vào nơi đầu lưỡi. Nếu Quý khách ăn một lần sẽ nhớ mãi dư âm vị ngọt mặn chan hòa thật độc đáo của món bánh canh hến nước cốt dừa.

5. Cơm dừa Bến Tre
Món cơm dừa ngày nay hiếm có người nấu vì món ăn này rất cầu kỳ và tốn thời gian. Nếu muốn ăn, Quý khách phải đặt trước (với số lượng đủ theo yêu cầu) hoặc ngỏ ý với chủ nhà trước mới được. Để làm cơm dừa, người ta dùng gạo ngon và phải vo sạch bằng nước dừa, để cho ráo rồi cho vào trái dừa đem chưng cách thủy. Trái dừa dùng nấu cơm phải là dừa xiêm. Chọn trái dừa ngon, người ta để nguyên trái mà không động chạm gì đến phần bên trong quả dừa, chỉ gọt cho quả dừa có hình dáng bắt mắt. Sau đó, họ cắt ngang một phần trên quả dừa để trút nước ra và dùng miếng cắt đó như cái nắp để đậy "nồi cơm dừa". Tiếp theo là cho gạo vào trái dừa, sau đó đổ nước dừa tươi vào vừa đủ rồi đậy nắp lại.

Điểm khó nhất trong việc nấu cơm dừa là phải canh nước dừa và gạo phải đều nhau. Nếu nhiều nước ít gạo và ngược lại thì cơm dừa sẽ nhão nhoẹt hoặc cứng ngắc, hỏng mất mùi vị. Cơm dừa ăn nóng mới ngon. Nếu để lâu, hạt cơm trắng sẽ bị thấm thêm hơi dầu từ dừa sẽ ngả sang màu vàng nhạt. Món ăn kèm với cơm dừa là tôm rang thì mới “đúng điệu”. Tôm đất, tôm bầu, tôm lóng, tôm càng xanh v.v.. sau khi lặt chân, rửa sạch và ướp gia vị từ đường, muối, bột ngọt để một lúc cho ngấm. Sau khi bỏ tôm lên chảo rang người ta cho nước cốt dừa vào chảo để lửa riu riu. Đến khi tôm ngấm nước cốt dừa chuyển sang màu đỏ quạch là coi như đã xong món tôm rang dừa. Lúc này thịt tôm ngấm dừa sẽ có mùi vị dai, giòn.

Vì tính công phu, tỉ mẩn khi chế biến mà món ăn đặc sản của vùng Bến Tre này ngày nay ít được phổ biến. Tuy nhiên, nếu có dịp về Bến Tre, có thời gian và điều kiện thì Quý khách hãy thử 1 lần ăn món cơm dừa này mới gọi là thưởng thức hết “36 món ngon của xứ dừa”.

6. Cháo dừa
Chắc có lẽ vì dừa ở Bến Tre có quá nhiều nên người dân đã “sáng tạo” ra rất nhiều món ăn có liên quan đến dừa. Dừa không chỉ để làm mứt, nấu cơm, xôi mà còn được dùng để nấu cháo. Có rất nhiều cách nấu món này nhưng thông thường sau khi vo một ít gạo, người ta đổ nước vừa đủ rồi nấu để nồi cháo sôi lên cho gạo nở ra. Dừa nạo sẵn, đợi cháo sôi là vắt nước cốt đổ vào, nhưng phải để nước vắt đầu tiên lại, chờ khi nhắc nồi cháo xuống thì cho vào để cháo thêm ngon, thêm béo.

Cháo dừa có thể ăn cùng với đường, nhưng cũng có khi người ta làm cá lóc bỏ thêm vào, làm cho nồi cháo có thêm phần dinh dưỡng. Vị thơm bùi của gạo, vị ngọt của cá hoà với vị béo ngậy của nước cốt dừa tạo nên sự hấp dẫn khó quên. Về Bến Tre, nếu Quý khách không thưởng thức được món cơm dừa thì hãy cố gắng tìm thưởng thức món cháo dừa hay cháo cá lóc nước dừa ở xứ dừa này nhé.

7. Canh chua cá linh bông so đũa Bến Tre
Nếu ở vùng Bạc Liêu nổi tiếng với món canh chua cá linh bông điên điển thì ở miệt Bến Tre món canh chua cá linh bông so đũa lại được nhiều người biết đến. Cá linh chọn con lớn, cắt ngang phía dưới mang, bỏ mật còn ruột thì để nguyên. Cá linh mỡ bám đầy, thịt béo ngậy. Ở Bến Tre, vào mùa có cá linh là thấy xuất hiện bông so đũa. Bông so đũa đầu mùa ăn rất ngọt, cuối mùa thì đắng lại có nhiều sâu, cũng là lúc cá linh ăn hết béo. Khi mua, chọn so đũa còn búp hoặc mới nở, đã được nhặt sạch hết nhụy, cuống.

Nhiều người nói ăn canh chua cá linh ăn một lửa mới ngon, không hâm lại vì cá mềm, dễ nát. Có thể dùng me hoặc chanh để nấu canh chua. Rau nêm nên dùng rau om hoặc ngò gai. Trước khi nấu nên chuẩn bị sẵn một tô gia vị, rau nêm như rau thơm xắt nhỏ, ớt, đường, muối hoặc nước mắm... Khi nước sôi bỏ cá vào rồi đậy nắp lại. Chờ đến khi nồi canh sôi lại, bỏ bông so đũa vào và lấy đũa nhúng chìm bông cho ngập nước nóng. Tắt lửa, bắc nồi canh xuống rồi mới nêm.

Nồi canh chua bông so đũa ngon hay không còn ở chỗ nêm nếm gia vị. Nêm canh chua cũng là một nghệ thuật, nêm sao cho có vị không chua quá cũng không quá ngọt, chua nhưng phải mang vị ngọt trong đó. Một tô canh chua bông so đũa nhìn bắt mắt là khi những chấm mỡ li ti của cá linh nổi lên trên mặt nước canh và khói từ tô canh bốc lên thơm ngạt ngào. Kèm bên cạnh đó là chén nước mắm nguyên chất có thêm vài khoanh ớt. Vừa chua vừa cay hít hà, bảo đảm Quý khách sẽ cảm thấy bữa ăn rất ngon miệng.

8. Lẩu cháo cua đồng Bến Tre
Nếu đến Bến Tre mà chưa thưởng thức món lẩu cháo cua đồng thì quả là chuyến đi mất đi một phần “hương vị”. Chỉ mới nghe qua thôi đã thấy thèm vì món lẩu này nằm trong danh sách các món lẩu trứ danh của miền Tây Nam Bộ. Để nấu lẩu cua đồng, người nấu cũng phải bỏ công ra nhiều không kém gì các món lẩu khác. Cua đồng rửa sạch, tách mai và yếm bỏ. Gạch cua lấy từ yếm ra, trộn với một số gia vị, để riêng. Phần còn lại của cua xay nhuyễn, hòa nước lạnh, quậy đều, lược lấy nước cốt.

Song song đó chuẩn bị nồi cháo gạo ngon được nấu nhừ gồm gạo, đậu xanh cà, nấm rơm. Tiếp đó nêm nếm vừa ăn rồi mới cho nước lọc cua vào cùng với hành lá xắt nhỏ và gốc hành. Sau cùng cho lớp gạch cua phi với hành thơm nức lên làm mặt. Vậy là đã có một nồi lẩu cháo cua đồng thơm ngon hấp dẫn. Lẩu này ăn kèm với rau ngót, rau má, rau mồng tơi, rau đay, cải xanh và mướp hương. Có người cho thêm hột vịt lộn vào để tạo nên sự lạ miệng. Ngoài ra, chén nước mắm tiêu xan, ớt cũng góp phần làm cho món lẩu thêm đậm đà. Lẩu cháo cua đồng ăn có tính mát, bổ dưỡng và có thể làm hạ đường huyết nên rất nhiều thực khách ưa chuộng.

9. Thịt gà nấu canh lá cách
Cây lá cách là một loại cây quen thuộc với người dân miền Tây. Cây cách là cây rất dễ trồng, thường mọc nơi bờ bụi, mương vườn, ven sông rạch ở miền Tây. Lá cách được xem như là một loại rau sạch không thể thiếu trong việc chế biến các món xào với ếch, lươn, bò hoặc món nướng với nấm mối hay làm bánh xèo cuốn lá cách.

Để làm món này cần chuẩn bị gà, lá cách và sả ớt. Gà phải chọn gà ta đem về làm sạch, để ráo. Chặt gà thành những miếng ăn và ướp gia vị gồm muối, đường, bột ngọt, sả, ớt bằm. Để thịt gà khoảng 15 phút cho thấm gia vị. Bắc chảo lên bếp, đổ một ít dầu vào để phi tỏi, nghe dậy mùi thơm thì cho thịt gà vào, dùng đũa trở đều, xào cho săn lại. Cho thịt gà (đã xào) vào nồi cùng với nước lã nấu sôi đến khi thịt gà chín hẳn. Nêm nếm cho vừa khẩu vị.

Lá cách lựa lá vừa ăn, không già mà cũng không non, rửa sạch, xắt thật nhuyễn để sẵn vào tô. Cuối cùng, múc thịt gà lẫn nước canh (còn nóng) trong nồi đổ vào tô lá cách dọn lên bàn là đã ra một món thịt gà nấu canh lá cách hoàn chỉnh. Nếu muốn ngon hơn nữa, người ta làm thêm một chén giấm, sả ớt băm nhuyễn. Trước khi ăn, múc khoảng 2 muỗng canh nước giấm, sả ớt (chua ít nhiều tùy theo khẩu vị) rưới đều lên tô canh. Và nên nhớ, phải chấm với nước mắm ngon nguyên chất (nước mắm rươi Trà Vinh hoặc nước mắm Phú Quốc, Phan Thiết, Bình Định v.v..), có chút sả ớt vào nước mắm nữa thì mới ra món thịt gà lá cách ngon tuyệt đỉnh.

Những miếng thịt gà màu vàng ươm nằm sóng sánh cùng sả băm, bao quanh là lá cách xắt nhuyễn có màu xanh sậm như những tảng rong biển, trông thật bắt mắt và hấp dẫn. Gắp miếng thịt gà cùng lá cách chấm vào dĩa nước mắm sả ớt đưa vào miệng nhai chậm rãi. Vị ngọt, béo của thịt gà, vị nhân nhẩn, chua chua và mùi thơm đặc trưng của lá cách cùng tinh dầu sả, ớt thấm dần vào vị giác. Quý khách không thể dừng đũa nếu đã “chạm” phải món ăn này.

10. Nấm mối nướng muối ớt
Ở Bến Tre còn một đặc sản nữa mà không nhiều người biết đến đó là món nấm mối nướng muối ớt. Nấm mối là loại nấm thiên nhiên mọc trên những gò mối đùn đất, thường xuất hiện vào khoảng từ tháng 4 - 7 âm lịch, rộ nhất là tháng 5. Nấm mối dai hơn nấm rơm, vị ngọt đậm đà, có mùi thơm đặc trưng và được nhiều người ưa chuộng. Nấm mối giàu các chất dinh dưỡng tự nhiên, giúp cơ thể chống lão hóa rất tốt. Nấm mối rất dễ chế biến: nấu canh giò heo, cuốn lá cách nướng, xào củ hũ dừa, nhúng lẩu, hay làm nhân bánh xèo… Riêng ở Bến Tre, nấm mối được “liệt” vào danh sách thực phẩm ngon, quý và món ăn ngon nhất vẫn là món nấm mối nướng muối ớt.

Người chuyên nghiệp khi chế biến món ăn này họ chọn những tai nấm mối còn búp (chưa bung dù). Gọt chân nấm để làm sạch bùn đất sau đó chẻ nấm ra làm đôi, những búp nhỏ để nguyên. Rửa sạch nấm với nước lạnh có pha chút muối, vớt ra để ráo. Tiếp đến, cho muối hột vào chảo, bắc lên bếp rang khô để nguội. Đâm nhuyễn muối cùng với vài trái ớt hiểm xanh, để sẵn ra tô. Món này không cần thêm gia vị (đường, bột ngọt…), vì gia vị sẽ làm mất đi hương vị đặc trưng của nấm mối.

Tiếp tục cho nấm mối vào tô muối ớt trộn đều vừa khẩu vị, để ngấm khoảng 10 phút. Rọc lá chuối xiêm cắt hình vuông, lau sạch, phơi nắng cho lá heo héo rồi xếp nấm mối lên sau đó gói lại thành 1 gói hình vuông giống như bánh chưng. Đến công đoạn này thì người ta dùng rơm đốt cháy (hoặc có thể nướng trên bếp than hồng) nướng cho đến khi lớp lá chuối bên ngoài cháy trèm (đen). Lấy gói nấm mối ra, gỡ lá chuối bên ngoài rồi đổ nấm mối vào dĩa là xong.

Gắp một tai nấm mối nướng muối ớt cho vào miệng nhai chầm chậm. Vị dai, giòn, ngọt thơm đậm đà hòa lẫn vị cay the nhưng không nồng của muối ớt. Món nấm mối nướng muối ớt thường dùng để đãi khách quý vì nó rất khó tìm. Một số nơi người ta thay nấm mối bằng những nấm khác nhưng độ ngon thì không thể nào sánh được.

10 món ăn ngon đặc sản ở Bến Tre trên đây chưa thể nào nói lên hết được sự phong phú và đa dạng của ẩm thực Bến Tre. Vào một dịp nào đó, Viet Fun Travel sẽ cùng Quý khách khám phá thêm về những món ăn ngon đặc sản ở đây để Quý khách biết mà tìm thưởng thức. Hơn hết, ẩm thực Bến Tre thu hút khách du lịch miền Tây 2 ngày, thực khách gần xa cũng là một điều rất tự hào cho những người con sinh ra và lớn lên ở xứ dừa Bến Tre nói riêng, miền Tây Nam Bộ nói chung.

Viet Fun Travel tổng hợp